Facylitacja społeczna w praktyce: jak wpływa na efektywność pracy w grupach?

Efektywne współdziałanie w grupach jest niezwykle ważnym elementem funkcjonowania zarówno w środowisku zawodowym, jak i społecznym. W obliczu złożonych problemów i różnorodnych perspektyw, potrzebne są metody, które umożliwiają efektywne komunikowanie się i współpracę między członkami określonych środowisk. W tym kontekście coraz większe uznanie zyskuje facylitacja społeczna. Czym jest facylitacja społeczna, jak wpływa na funkcjonowanie grup, i w jaki sposób można ją wykorzystać, by zwiększyć efektywność zespołów? Więcej na ten temat przeczytacie w poniższym wpisie. 

Czym jest facylitacja społeczna?

Facylitacja społeczna to zjawisko psychologiczne polegające na tym, że obecność innych osób wpływa na efektywność działania jednostki. W praktyce oznacza to, że kiedy wykonujemy zadanie w obecności innych ludzi – czy to jako osób obserwujących czy należących do zespołu – nasza wydajność może się zmieniać w zależności od rodzaju wykonywanego zadania.

Zjawisko to można podzielić na dwa główne efekty:

1. Efekt poprawy wyników przy zadaniach prostych lub dobrze znanych
   W takich przypadkach obecność innych działa motywująco. Przykładem może być sytuacja, gdy osoba biegająca na stadionie osiąga lepsze wyniki, widząc osoby kibicujące lub inne osoby uczestniczące w zawodach.
2. Efekt pogorszenia wyników przy zadaniach trudnych lub nowych
   Obecność innych może w takich sytuacjach wywoływać presję, stres i dekoncentrację, co prowadzi do obniżenia efektywności. Przykładowo, osoba ucząca się nowej umiejętności może czuć się bardziej spięta, gdy obserwują ją osoby nauczające lub rówieśnicze.

‍Historia pojęcia - facylitacja społeczna?

‍Pojęcie facylitacji społecznej zostało wprowadzone przez Normana Tripletta pod koniec XIX wieku, kiedy to zauważył, że rowerzyści osiągają lepsze wyniki podczas wyścigów grupowych niż w pojedynkę. Późniejsze badania rozszerzyły tę koncepcję na różne obszary życia – od sportu, przez edukację, aż po pracę zawodową. Współcześnie facylitacja społeczna znajduje zastosowanie w zarządzaniu zespołami, motywowaniu pracowników oraz tworzeniu środowisk sprzyjających efektywnej współpracy.

‍Narzędzia facylitacji społecznej

‍Aby skutecznie wykorzystać facylitację społeczną w praktyce, warto sięgnąć po różnorodne narzędzia wspierające współpracę grupy, motywację jednostek oraz efektywne zarządzanie dynamiką zespołu. Oto niektóre z nich, które naszym zdaniem warto znać: 

‍Narzędzia wspierające facylitację społeczną

Interaktywne narzędzia cyfrowe

‍W nowoczesnych środowiskach pracy, zwłaszcza zdalnej i hybrydowej, technologia odgrywa coraz większą rolę w facylitacji społecznej. Dzięki narzędziom cyfrowym można zbudować przestrzeń do współpracy, monitorować postępy i wzmacniać relacje między osobami należącymi do zespołu.Przykłady narzędzi:

• Miro, Mural, Jamboard – wirtualne tablice, które umożliwiają wspólne tworzenie map myśli, prowadzenie warsztatów i planowanie działań.
• Microsoft Teams, Zoom, Google Meet – platformy komunikacyjne wspierające organizację spotkań i wymianę pomysłów w czasie rzeczywistym.
• Trello, Asana, Monday – narzędzia do zarządzania projektami, które pozwalają na przejrzystą alokację zadań i śledzenie postępów pracy w grupie.

Ciekawym narzędziem do projektowania w pracy zespołowej, może być także Figma. O tym do czego służy i jak z niej korzystać przeczytacie tutaj: Figma - co to jest, do czego służy i jak z niej korzystać?

‍Fizyczne przestrzenie do pracy zespołowej

‍W pracy stacjonarnej duże znaczenie ma organizacja przestrzeni, w której zespół pracuje. Otwarte biura, sale warsztatowe i strefy kreatywne sprzyjają facylitacji społecznej, ponieważ umożliwiają swobodną komunikację i wymianę pomysłów.Przykładowe rozwiązania:

• Sale projektowe z tablicami suchościeralnymi, flipchartami i dostępem do materiałów wizualnych.
• Strefy kreatywne z wygodnymi meblami, które zachęcają do nieformalnych spotkań i wymiany pomysłów.
• Przestrzenie coworkingowe – miejsca wspólnej pracy, w których obecność innych osób inspiruje do większego wysiłku.

A więcej o stylach facylitacji i jej zastosowaniu piszemy tutaj: Facylitacja - czym jest? Definicja i zastosowanie

‍Facylitacja społeczna – korzyści dla organizacji

‍Skuteczne wykorzystanie facylitacji społecznej niesie ze sobą wiele korzyści, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i organizacyjnym. Do najważniejszych należą:

• Zwiększenie zaangażowania osób pracujących – osoby pracujące są bardziej zmotywowane, gdy czują, że ich praca jest widziana i doceniana przez innych.
• Lepsza współpraca między osobami w zespole – obecność innych wzmacnia więzi społeczne i sprzyja integracji zespołu.
• Wyższa efektywność – dzięki wykorzystaniu naturalnych mechanizmów motywacyjnych, praca zespołowa staje się bardziej produktywna.

Rola osoby liderskiej w procesie facylitacji społecznej

‍Osoba liderska odgrywa bardzo ważną rolę w procesie facylitacji społecznej. To od niej zależy w dużej mierze, czy dynamika grupy będzie sprzyjać współpracy i efektywności. Osoba liderska powinna tworzyć atmosferę zaufania, w której osoby należące do zespołu czują się komfortowo, dzieląc pomysły i podejmując wspólne działania. Jednym z jej najważniejszych zadań jest motywowanie zespołu, dostosowywanie stylu zarządzania do specyfiki zadań oraz redukowanie stresu, który może pojawiać się w wyniku presji grupowej. Dzięki umiejętnemu zarządzaniu i zastosowaniu odpowiednich technik osoba liderska może nie tylko zwiększyć efektywność grupy, ale także wzmocnić więzi między jej członkami.

‍Siła facylitacji społecznej 

‍Facylitacja społeczna to zjawisko, które odgrywa istotną rolę w pracy zespołowej. Umiejętne zarządzanie tym procesem, zwłaszcza przez osoby liderskie, pozwala maksymalizować korzyści wynikające z obecności innych, jednocześnie minimalizując potencjalne ryzyko związane z presją i stresem. Dzięki świadomemu podejściu, facylitacja społeczna staje się nie tylko narzędziem, ale także fundamentem skutecznej współpracy i realizacji celów różnego rodzaju grup. 

‍Więcej na temat facylitacji można dowiedzieć się podczas naszych szkoleń z Aleksandrą Żyluk: Podstawy facylitacji. 

Zachęcamy również do zapisu na nasze pozostałe szkolenia i warsztaty oraz kontaktu w przypadku szkoleń biznesowych.