10 heurystyk Nielsena - zasady dobrego projektowania UX

Współczesne projektowanie aplikacji internetowych i mobilnych wymaga ścisłej współpracy z osobami użytkującymi, aby zrozumieć ich potrzeby i oczekiwania. W kontekście tworzenia pozytywnych doświadczeń użytkowników, tzw. UX (User Experience), niezwykle istotne są zasady, które pomagają w projektowaniu intuicyjnych i efektywnych interfejsów. Wśród różnych podejść i wytycznych, szczególnie wyróżniają się heurystyki Nielsena, które stanowią zbiór zasad mających na celu wspieranie osób projektanckich w tworzeniu lepszych produktów.

Czym jest heurystyka?

Heurystyka jest terminem odnoszącym się do metod i zasad, które pomagają w rozwiązywaniu problemów oraz podejmowaniu decyzji. W kontekście UX, heurystyka służy jako narzędzie oceny projektów z perspektywy osób użytkujących. Zastosowanie heurystyk pozwala osobom projektanckim szybko identyfikować problemy i poprawiać użyteczność produktów. Dzięki zasadom heurystycznym można zredukować koszty związane z testowaniem i wdrażaniem danego produktu, a także zwiększyć zadowolenie osób użytkujących. 

10 heurystyk Nielsena

Heurystyki Nielsena to zbiór 10 zasad stworzonych przez Jakoba Nielsena, które są stosowane w przypadku projektowania przyjaznych interfejsów. O jakich założeniach mowa dokładnie? 

1. Pokazuj status systemu

Pierwsza heurystyka Nielsena zwraca uwagę na konieczność zapewnienia osobom użytkującym stałego dostępu do informacji o stanie systemu. Komunikaty te powinny być przekazywane w sposób przejrzysty i zrozumiały, aby osoba odbiorcza miała pełną świadomość, że jej działania są właściwie przetwarzane. Niezależnie od wykonywanej czynności – od ładowania strony po zapis danych – osoba korzystająca powinna otrzymywać czytelne sygnały potwierdzające reakcję systemu. Może to obejmować zastosowanie animacji, komunikatów systemowych czy wizualnych zmian w interfejsie. Takie podejście nie tylko wzmacnia zaufanie do produktu, ale również skutecznie redukuje potencjalne poczucie frustracji osoby użytkującej.

2. Zachowaj zgodność pomiędzy systemem a rzeczywistością

Druga heurystyka podkreśla znaczenie dostosowania języka, symboliki i koncepcji stosowanych w interfejsie do rzeczywistości i doświadczeń osób użytkujących. Terminologia powinna być zrozumiała oraz odwoływać się do codziennych skojarzeń, co ułatwia intuicyjne poruszanie się po systemie. Przykładowo, zastosowanie pojęcia „koszyk” w e-commerce nawiązuje do rzeczywistego procesu zakupowego, co zwiększa przejrzystość i zrozumiałość funkcji. Takie podejście nie tylko usprawnia nawigację, ale także poprawia komfort korzystania z produktu, przyczyniając się do lepszego doświadczenia osoby użytkującej.

3. Daj osobom użytkującym pełną kontrolę

Trzecia zasada Nielsena kładzie nacisk na zapewnienie osobom użytkującym pełnej kontroli nad interakcjami z systemem. Interfejs powinien umożliwiać nie tylko wykonywanie zaplanowanych działań, ale także łatwe wycofywanie decyzji w razie potrzeby. Istotne jest wprowadzenie funkcji takich jak „cofnij” czy „anuluj”, które znacząco podnoszą wygodę korzystania z systemu. Projektowanie interfejsu powinno skupiać się na wspieraniu osób korzystających w eksploracji systemu, oferując im swobodę działania bez narzucania ograniczeń.

4. Trzymaj się standardów i zachowaj spójność

Użyteczność systemu znacząco wzrasta, gdy interfejs jest dostosowany do zróżnicowanych potrzeb i poziomów zaawansowania. Zgodnie z heurystyką Nielsena, należy zapewnić intuicyjny dostęp do podstawowych funkcji dla początkujących, jednocześnie oferując bardziej zaawansowane opcje i skróty dla doświadczonych osób odbiorczych. Przykładowo, osoby początkujące mogą korzystać z uproszczonego menu, podczas gdy zaawansowane mają do dyspozycji dodatkowe narzędzia i funkcjonalności. Takie podejście zwiększa elastyczność systemu, co przekłada się na wyższą satysfakcję i komfort korzystania z produktu przez różne grupy odbiorcze.

5. Zapobiegaj błędom

Zasada prewencji błędów podkreśla konieczność projektowania systemów w sposób minimalizujący ryzyko popełnienia błędów przez osoby użytkujące. Osoby projektanckie powinny przewidywać potencjalne trudności i wprowadzać mechanizmy zapobiegawcze, takie jak ograniczenie dostępu do funkcji mogących spowodować niepożądane skutki oraz zapewnienie czytelnych wskazówek na każdym etapie interakcji. Ważnym elementem jest także wprowadzenie mechanizmów potwierdzania operacji, takich jak usuwanie danych, co zwiększa bezpieczeństwo i buduje zaufanie do systemu.

6. Pokazuj, zamiast zmuszać do pamiętania

Szósta zasada Nielsena skupia się na zmniejszeniu obciążenia pamięci osób użytkujących poprzez projektowanie interfejsów, które opierają się na rozpoznawaniu zamiast na konieczności zapamiętywania informacji. Najważniejsze informacje powinny być łatwo dostępne i pozwalać na bardziej płynne i bezproblemowe korzystanie z systemu. Wprowadzenie elementów wizualnych, takich jak ikony czy podpowiedzi kontekstowe, wspiera intuicyjną nawigację i ułatwia interakcję z produktem, czyniąc go bardziej przystępnym.

7. Zapewnij elastyczność i efektywność

Sposób, w jaki osoby użytkujące wchodzą w interakcję z systemem, może czasem prowadzić do nieoczekiwanych trudności. Dlatego ważne jest, aby system oferował skuteczne mechanizmy wsparcia w rozwiązywaniu problemów. Odpowiednio zaprojektowane rozwiązanie powinno zawierać pomoc kontekstową oraz łatwo dostępne opcje wsparcia technicznego. Przejrzysta nawigacja, a także sekcja zawierająca odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania (FAQ), mogą znacząco poprawić wygodę użytkowania i efektywność korzystania z systemu.

8. Dbaj o estetykę i umiar

Estetyka interfejsu odgrywa istotną rolę w kształtowaniu doświadczeń osób użytkujących. Przeładowanie interfejsu nadmiarem informacji lub zbędnymi elementami może znacząco obniżyć jego funkcjonalność. Zachowanie minimalistycznego podejścia, spójność wizualna z założeniami projektowymi oraz odpowiednie proporcje między treścią a przestrzenią negatywną wpływają na pozytywny odbiór produktu. Starannie zaprojektowany interfejs nie tylko przyciąga wzrok, ale również wspiera łatwość i intuicyjność interakcji.

9. Zapewnij skuteczną obsługę błędów

Osoby użytkujące powinny otrzymywać klarowne informacje na temat problemów, które mogą wystąpić podczas korzystania z systemu. Zgodnie z rekomendacjami Nielsena, komunikaty o błędach powinny być czytelne, zrozumiałe i zawierać wskazówki dotyczące możliwych sposobów rozwiązania problemu. Odpowiednio zaprojektowane komunikaty nie tylko minimalizują frustrację, ale także wzmacniają pozytywne doświadczenia, pokazując, że błędy są naturalnym elementem procesu, który można skutecznie naprawić.

10. Zadbaj o pomoc i dokumentację

Dziesiąta heurystyka Nielsena podkreśla znaczenie zapewnienia osobom użytkującym łatwego dostępu do pomocy i dokumentacji, które wspierają je w korzystaniu z systemu. Choć dobrze zaprojektowany interfejs powinien być na tyle intuicyjny, aby zminimalizować potrzebę sięgania po dodatkowe wsparcie, osoby korzystające powinny mieć możliwość szybkiego znalezienia szczegółowych informacji w razie potrzeby. Dobrze byłoby, aby dokumentacja była jasna, uporządkowana i dostosowana do różnych poziomów wiedzy osób odbiorczych. Włączenie funkcji wyszukiwania, poradników krok po kroku oraz listy najczęściej zadawanych pytań (FAQ) znacząco ułatwia rozwiązywanie problemów, zwiększając komfort i efektywność korzystania z systemu.

10 heurystyk Nielsena - podstawa nowoczesnego projektowania UX

Zastosowanie 10 heurystyk Nielsena stanowi istotny krok w kierunku projektowania nowoczesnych i funkcjonalnych interfejsów. Te uniwersalne zasady pozwalają osobom projektanckim tworzyć aplikacje i strony internetowe zgodne z oczekiwaniami osób użytkujących. Co oznacza heurystyka w kontekście UX? To przede wszystkim dążenie do harmonii między użytecznością a estetyką, co bezpośrednio wpływa na sukces produktu. Integracja tych zasad w proces projektowy znacząco podnosi poziom satysfakcji, wzmacniając zaangażowanie i lojalność osób odbiorczych wobec produktu.

Więcej na temat projektowania UX można dowiedzieć się na naszych warsztatach z Anią Wilkiewicz - Warsztaty projektowe online; oraz z Wojtkiem Kutyłą - Kurs świadomego projektowania UX. Natomiast na temat projektowania użytecznych interfejsów szkolenie poprowadzi Michał Mazur.

Zachęcamy również do zapisu na nasze pozostałe szkolenia i warsztaty oraz kontaktu w przypadku szkoleń dla grup zorganizowanych.